SINT-JANSKERK* = SINT JAN DE DOPERKERK
SINT-JANSKERK* = SINT-JAN-DE-DOPERKERK:* Klassering puin: 31 juli 1936.
- Romaanse boog (koor)
- Gebouwd in 1253.
Iconografie:
Verbouwe A.: Iconografie van Vlaamsch-Brabant, II, Kanton Diest, 1940:* p. 7, nr. 3: De Sint-Janskerk, zuidoosterzijde, voor de verwoesting.
- p. 9, nr. 8: Diesta, 1606.
- p. 17, nr. 43: De Sint-Janskermis, 1805, plaat nr. 10.
- p. 20, nr. 50bis: Paysage avec ruines van J. Ducorron, ca 1835.
- p. 24, nr. 71: Le cimetière van J. Hoolans, 1862.
- p. 25, nr. 81: Grondplan van het oud kerkhof met de voormalige St.-Janskerk van J. De Heyder, 1865.
- p. 28, nr. 96: Cimetière de Diest van M. Weber, ca 1880.
- p. 28, nr. 98: Le cimetière de Diest van E. Puttaert, 1881.
- p. 32, nr. 127: Gezicht op de puinen van de Sint-Janskerk, 1897.
Bibliografie:
Archief Stad Diest:
1. Vier akten van de Diestse schepen betreffende transakties i.v.m. de tafel van de heilige geest der Sint-Janskerk:
13 december 1444
4 november 1499
15 september
21 september.
2. Briefwisseling tussen stadsbestuur van Diest en de kerkfabriek van Sint-Sulpitius i.v.m. de restauratie der Sint-Janskerk.
Twee stukken: 29 maart 1849, 2 augustus 1849.
3. Briefwisseling tussen de Koninklijke Commissie voor Monumenten, de kerkfabriek van Sint-Sulpitius en de gouverneur van Brabant i.v.m. de restauratie der Sint-Janskerk. Twee stukken: 29 juli 1854, 17 november 1855.
4. Rym-dichtjen oft Godtvruchtige groetenisse tot den H. Job, besonderen patroon voor alle bedruckte herten. Wordt geviert met aflaet den 10 May in de collegiale ende parochiaele kercke van S. Jan Baptist binnen Diest. Terstament van Johannes.Tot Loven, By Jan-Baptist Vander Haert, Boek-Drukker en Verkoper in den Gulden Helm, bij Merkt. Vierde kwart 18de eeuw.
5. Volle Aflaet… Feest-Dagh van den Heyligen Joannes Baptista, wiens Reliquien aldaer rustende.Tot Loven, by Jan-Baptist Vander Haert, Boek-Drukker en Verkoper in den Gulden Helm by de Merkt. Vierde kwart 18de eeuw.
6. Affiche: Jubilé vergund door Z.H. Paus Pius IX (1846-1878) ter gelegenheid van het algemeen concilie. Mechelen, drukkerij J. Ryckmans-Van Deuren (s.d.).
7. Brief aan aan de deken van Diest bettreffende het eigendomsrecht van Sint-Janskerk en het bijhorende kerkhof. Leuven, 3 november.
8. Nota betreffende de laatste pastoor der Sint-Janskerk (D. Kremers, + 1795) en het overbrengen uit deze kerk van een biechtstoel naar de Sint-Sulpitiuskerk in 1803.
9. Regels der Confrerie van den H. Doostrijdt ons heere Jesu Christi,s.d., 18de eeuw.
10. Oorkonde van de Diestse schepenen, 5 dec. 1354.
11. Oorkonde van de schepenen van Zelem, 20 april 1357.
12. Testament van Johannes de Tilia, kanunnik van het kapittel der Sint-Janskerk.
13. Oorkonde van de buitenschepen van Diest, 9 juni 1379.
14. Oorkonde van de schepen van Diest, 24 juli 1410.
15. Uitreksel uit het testament van Joannes Baten, rector van het altaar van de Heilige Maria Magdalena in de Sint-Sulpitiuskerk, i.v.m. een legaat aan Sint-Janskerk.
16. Oorkonde van de schepen van Zelem, september 1469.
17. Oorkonde van Paulus Lodewycks, deken der Sint-Janskerk, 29 mei 1506.
18. Oorkonde van Paulus Lodewycks, deken der Sint-Janskerk, 3 april 1506.
19. Oorkonde van Carolus…, 1547.
Archief van de familie de Fourneau de Cruquembourg:* Diest, église St. Jean Baptiste , curé, 18e siècle, n° 242.
Archives ecclesiastique du Brabant par Alfred d’Hoop. Tome II: Eglises paroissiales-bienfaisance. Bruxelles, E. Guyot, p. 113: Voir A. d’Hoop , tome I, églises collegiales, p. 113 et suivantes.
Archives ecclésiastique: Eglise collégiale Saint-Jean-Baptiste, p. 218
I. Généralités: 19537-19540, p. 218.* 19537: Lettres de privilèges de Jean XXII et de Clément VII. (Copies). XIVe siècle.
- 19538: Fragment d’un registre concernant l’écolâtrie. 1773.
- 19539: Notitieboek ou relevé des absences au choeur. 1795.
19540: Fragments et oièces diverses. 17e-18e siècle.
II. Biens, revenus et charges: 19541-19552, p. 218-219.* 19541: Acte de l’anti-pape Benoit XIII désignant le doyen de Maastricht pour mettre fin aux différends existant enter le chapitre et deux possesseurs de biens. 7 avril 1395.
- 19542: Acte d’achat par le chanoine Jean van Ofstade, d’une maison du chapitre. 1442.
- 19543: Manuel aux biens et aux revenus. 1692-1696.
- 19544: Manuel de dépenses (fragment). 1723-1730.
- 19545: Manuel aux biens et revenus. XVIIIe siècle.
- 19545 bis: Comptes du chapitre. 1604-1605.
- 19546: Comptes du chapitre. 1704-1727.
- 19547: Comptes du chapitre. 1728-1735.
- 19548: Comptes du chapitre. 1737-1758, 1770-1771.
- 19549: Baux. XVIIIe siècle.
- 19550: Comptes des revenus laissés au chapitre par le chanoine François Klockers. 1720-1751.
- 19551: Accord conclu entre le Magistrat de Diest et le chapitre, concernant les biens de la de la chapelle Notre-Dame de la Haute Vigne et autres objets. 1730.
- 19552: Quittances. XVIIIe siècle.
III. Eglise:* 19553: Manuel aux biens et aux revenus. 1562-1599.
- 19554: Compte de la fabrique. (Fragment). 1751.
Bulletins de la commission royale d’histoire, 4me série, tome III, p. 259, 276, 277, 302.
Bulletin des Commissions Royales d’Art et d’Archéologie, jg. XV, 1876, p. 298: Se ralliant à l’avis du comité provincial des correspondants du Brabant a proposé de prendre des mesures pour assurer la conservation des ruines intéressantes de l’ancienne église de Saint-Jean à Diest. La construction de cette église...
Bulletin des Commissions Royales d’Art et d’Archéologie, jg. XXXIX, p. 39.
Bulletin du comité de la Province Brabant, 1872, nr. 2, p. 135-138.
Bulletin du comité archéologique du Brabant: Eglise de St.-Jean, deel I, 1877, p. 135.
Claes Frans (s.j.): De omgeving van de Sint-Janskerk in Diest in de late middeleeuwen. In Oost-Brabant, jg. XXXII, 1995, nr. 2, p. 45-52.
Claes Frans (s.j.): Overzicht van de kerkelijke aanwezigheid in Diest. Getypte tekst naar aanleiding van de tentoonstelling “De Kerk in Prentbriefkaart”.
Cuvelier Joseph: Les archives de l’Etat en Belgique, 1919-1930: * p. 75: (1929) 187: églises collegiale St. Jean Baptist. Compte J. de Craenendonck. Recevus, 1604-1605. (Archives ecclésiastique 19545 bis).
D.: Puin der Sint Janskerk te Diest. Diest, F. Uten, 1902, 14 p. Sint Jans klacht ( gedicht) p. 12-14, 2 ill., waarvan een de volledige kerk.
Deneef Roger & Wijnant Jo: Ruïne van de Sint-Janskerk. In Historische tuinen en parken van Vlaanderen. Inventaris Vlaams-Brabant (Hageland). Vlaamse Overheid, Brussel, 2007, p. 135-136, ill.
d’Hoop A.: Aperçu historique sur les églises collégiales du Brabant. Bruxelles, Guyot E., 1905, p. 36-38.
Diestenaar: De St.-Janskerk. In Gazette van Diest, jg.XXXIV, nr. 91, november 1897.
Dietsch D.: St. Jansveld. Gedicht.
Die Voecht G.: Fundatio capituli S. Jois Baptistae in Diest ejusque Statuta. Abdij van Averbode, vol VII, p. 465-499.
Di Martinelli F.: Het puin der St.-Janskerk. In Gazette van Diest, jg. 1896.
Di Martinelli F.: Puin der Sint-Janskerk te Diest. Diest, F. Uten, 1902, 14 p., ill. Overdruk uit Gazette van Diest:* jg. 38 zat. 13 juli 1901, nr.56, bijvoegsel
- jg. 39, 1902: zat. 8 nov., nr. 89; zat. 15 nov., nr. 91; woensd. 19 nov., nr. 92.
Dr.: De Ruïnes van de St.-Janskerk te Diest. In Het Laatste Nieuws, Leuven , vrijdag 14 maart 1958, p. 11.
Dr.: Diest-Modelstad voor toerisme. De meest romantische maar schrikwekkendste begraafplaats.
Drx.: Ruïnes van St.-Janskerk verwaarloosd te Diest.
Du Bois D.: Wetenswaardigheden over Diest. 21. De Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. LXX, mei 1933, nr.19.
Du Bois D.: De Sint Janskerk. In Het Oude Diest. Diest, E. & J. Uten , 1934, p. 123-126.
Erens M.A.: De oorkonden der abdij van Tongerlo: Kapel van S. Jan, 112, 195, 488, 489, 490, 491, 492, 494, 495, 733.
Gens Eug.: Puin van Sint Janskerk. In La Belgique monumentale.
Gielen Erwin: Lijst der beschermde gebouwen van de stad Diest. In Monumentenzorg, nr. 3, maart 1980, p. 12.
Gielen Erwin: De Sint-Jansruïne. Monument in de Kijker in Hier Diest, 1990.
Gramaye J. B.: Antiquitates illustrissimi ducatus Brabantiae, in quibus singularum urbium initia, incrementa, respublicae, privilegia, opera, laudes, coenobiorum fundationes, propagationes, sacri thesauri, encomia, viri clari; ecclesiarum patronatus, monumenta, reliquiae sanctorum collatores; pagorum dominia, familiae, quantum quidem nunc fieri potuit speciatim descripta. Ritas sacri profaniaque inserti, Icones urbium omnium, & praecipuorum in singulis operum, Arcium & monasteriorum celebriorum alibi insertae. Omnia ex ducentis & amplius manuscriptis Codicibus (quorum praecipuos historiae Ducum praefixi nominatim) ex Opidorum Coenobiorumque Archivis, ex privatorum plurium schaedis collecta. Cum Indicibus Rerum & Locorum copiosis, & urbium singularem testimoniis de veritate scriptorum, & Scribentis diligentia. Bruxellae, Ex officina Ionnis Momartii, Typo jurat, anno 1610. Cum gratia & privilegio.* Afbeelding Sint Janskerk. Heruitgave in 1708 te Leuven bij A. Denique.
Hankar P.: Rapport sur l’état des monuments de la ville de Diest. In Annales de la Societé d’archéologie de Bruxelles. Janvier, 1899, tome XIII, livraison 1, p. 68-71. Er bestaat een overdruk: Rapport sur l’état des monuments de la ville de Diest. Bruxelles, impr. Vromant et Cie, 1899, 4 p.
L.S.: Het offeren van Nagels te Diest. In Brabantsche Folklore, 17e jg., nr. 102, Juli 1938, p. 481 (Kruisnagels op het Sint Janskerkhof).
Lefèvre Jos et Placide: Inventaire des archives du Conseil Royal de Philippe V (1702-1711): p. 13, n° 91: Diest, église collegiale St. Jean, 1703-1704. (1 liasse).
Lefèvre Pl.: Les statuts de la Collégiale de Saint-Jean-Baptiste à Diest au moyen-âge. In Bulletin de l’académie royale d’archéologie de Belgique, 1923, p. 170-193.
Lefèvre Pl.: Les statuts de la collégiale de Saint Jean-Baptiste à Diest au Moyen-Age. Anvers, imprimerie E. Secelle, 1924, 28 p. Extrait du Bulletin de l’Académie Royale d’Archéologie de Belgique, 1924, p. 170-193.
Lemaire R.-Roggen D.-Leurs S.: Bij het ontstaan der Brabantsche hooggotiek. Brussel, 1944, De Standaard, 52 p., pll. St.-Janskerk: p. 9.
Lemonnier Camille: La Belgique. Paris, H. Clerget, 1888, p. 108-109:, afb. van A. Kohl en afb. St. Janskerk van E. Putaert (Verbouwe A., Iconografie van Vlaamsch-Brabant, II, Kanton Diest, 1940, p. 28, nr. 98).
Lemonier Camille: La Belgique. Fascicule 8, 2 Mai. Seconde édition, revue et modifié contenant 400 gravures sur bois. Bruxelles, Alfred castagne, 1903: XIII: Aerschot-Diest-Tirlemont-Leau, p. 115-119. Gravures van St.-Sulpitiuskerk, St-Janskerk (Gravure van E. Putaert) en Hallezaal van Louis Titz.
Liebrecht Henri: Le beau Brabant. Vingt eaux-fortes de Maurice Flament . Ed. Gauloises, Bruxelles, 1926. Du texte de cet album, il n’a été tiré que cent exemplaire sur papier japon. Diest met ets Sint-Janskerk., 2 p.
Maere R.: Ruines de l’église St.-Jean. In Bulletin du comité archéologique du Brabant, 1909, p. 59-60.
Moestermans D.: De meest romantische maar schrikwekendste begraafplaats. In Mosterdpot, jg. 1, 177, nr. 4.
Mondis (vzw): Sint-Jansruïne wacht op vrijwaring. In Den Diesteneir, jg. 3, nr. 36, mei 2002.
Peeters C.J.A.C.: Wildemannen in Den Bosch. In Bulletin van de Nederlandsche Oudheid-kundige Bond, tome XV, 1962, col. 43-46, 16 fig, afl. 1. Figuren rond de vensters Sint-Janskerk te vergelijken met Sint-Sulpitiuskerk (2944 R).
Philippen L.: De Puinen van Sint-Janskerk. In GeschiedkundigeBijdragen uit het Hageland, Lier, 1906, p. 88-90.
Raymaekers F.J.E.: Historische oogslag op de St.-Janskerk van Diest. Diest, Ad. Havermans, 1853, 17 p.
Raymaekers F.J.E.: Historische oogslag op de voormalige St.-Janskerk te Diest. Brussel, G. Adriaens, 1863, 43 p., getrokken uit het blad De Tyd.
Raymaekers F.J.E.: De voormalige Sint-Janskerk. In Het kerkelijk en liefdadig Diest, Leuven, 1870, p. 189-221 en p. 221: naamlijst der dekens van de voormalige Sint-Janskerk.
Reynders Nanda: De ruinen van de Sint-Jan de Doper kerk. In De Mosterdpot, jg. 4, 1981, nr. 3, p. 10-13.
Tits-Dieuaide Marie-Jeanne: Analecta Vaticano-Belgica. Documents relatifs aux Anciens diocèses de Cambrai, Liège, Thérousanne et Tournai, publiés par l’Institut Historique Belge de Rome, vol XIX. Documents relatifs au grand schisme V: Lettres de Benoit XIII (1394-1422), Tome II (1395-1422). Institut Historique Belge de Rome, Bruxelles, Rome, 1960, p. 210, nr. 552.
Van der Eycken Michel en Janssens Luc: Steden in Beeld: Diest. Algemeen Rijksarchief, 1994, p. 13, 15, 16, 18, 32-34, 33, 39, 70.
Van Gele A.: Excursions et promenades. Diest, Sichem, Montaigu, l’Abbaye d’Averbode, Tirlemont. Bruxelles, Lebègue et Cie. Illustratie van Alfred Ronner: St- Janskerk, p. 11.* p. 32, nr. 127: Gezicht op de puinen van de Sint-Janskerk, 1897.
Verstreken Frans: Brabantse motieven bij Felix Timmermans. In Brabant, 1972, nr. 6, p. 14-22, ill.
Wauters Alph.: Table chronologique des chartes et diplômes, tome V, p. 547.
X.: Diest, 29XBER. In Den Weergalm van Diest, jg. 4, 29 december 1852, nr. 102.
X.: Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. XXXV, nr. 12, mei 1882.
X.: Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. 34, , nr. 91, zat. 13 nov. 1897.
X.: Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. 34, nr. 96, woensd. 1 dec. 1897.
X.: Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. 35, nr. 12, zat. 12 feb. 1898.
X.: Ons Kerkhof. In Gazette van Diest, jg. 36, nr. 90, zat. 11 nov. 1899.
X.: Sint Janskerk. In Gazette van Diest, jg. XXXVII, nr. 17-18, maart 1900.
X.: Sint Jans klacht. In Gazette van Diest, jg. XXXVIII, nr. 56, juli 1901.(bijvoegsel)
X.: De instorting van het dak der St.-Janskerk te Diest (1852). In Oost-Brabant, jg. XV, nr. 2, 1978, p. 44. Uittreksel uit “Den Weergalm van Diest”.
X.: Mondis wil monumenten beter kenbaar maken. In De Belleman, jg. 51, nr. 23, 6 juni 2002.
X.: Diest over vier eeuwen op den Zondag na St. Jans geboorte. (2 getypte p.).
X.: Groen bedreigt Sint-Jansruïne van Diest.
DEEL II
Crespadi - Een Boekwerk Over Diest