ABDIJ VAN TONGERLO*
ABDIJ VAN TONGERLO*
Archief Diest: Norbertijnenklooster Tongerlo
a. Processen tegen de stad Diest en particulieren i.v.m. het heffen der tienden e.a.
b. Inventaris van het archief van het Laathof van Tongerlo te Diest in beslag genomen door de Fransen, 1796.
c. Varia.
Erens M.A.: De oorkonden der abdij van Tongerlo:
*Deel I, 1948 (1133-1294): p. 384-385* Deurne, p. 36, 66.
- Diest: Dest, Dist, Dyest
- Diest: XIII, 15, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 25, 30, 32, 35, 36, 42, 44, 64, 77, 89, 94, 101, 108, 109, 111, 130, 131, 134, 148, 167, 177, 178, 195, 197, 204, 207, 212, 215, 220, 222, 266.
- Parochie: 30, 167, 195.
- St. Sulpitiuskerk: 16, 18, 36, 42, 44, 89, 207.
- Plebanen: H., 133; Johannes, 167; Reinerus, 77, 133, 134.
- Pastoor: Godfridus, 131, 167.
- Kapel van O.L.Vrouw: 64, 111, 167, 204, 222.
- Kapel van S. Jan: 112, 195.
- Kapelaan Hendrik, norbertijn van Tongerloo: 165.
- Begijnhof: Ten Velde: 195, 220.
- Minderbroeders: Godfried, Gardiaan: 215; Hendrik van Raethoven: 215.
- Predikheren: Leonius: 133; Servatius: 133.
- Geestelijken: Franco, priester, 131; Gillis van Diest, clericus, 207; Johannes van, norbertijn, Tongerloo, 167; Walter, priester, 112.
- Synodales: Magister Arnol, 134; Godfried ex Palude, 131; magister Godescale, 131; Hendrik van Schaffen, 131; magister Henricus, 94, 112, 131, 134; magister Johannes van, 211; Lambert Pulsere, 131; Reinerus de Ponte, 131; Walter Ruffus, 131.
- Heren:
- Arnold I, (1130-1143), 15, gehuwd met Helwidis. Zonen Arnold, Gerard, Amicus; dochters Hildegardis en Hildewara, 15, 25, 32, 35.
- Arnold II, (1143-1202), 15, 32, 44, 58; gehuwd met Clementia. Zonen; Arnold zijn opvolger, Gerard, gehuwd met Helwidis van Bekkevoort; dochter Ida.
- Arnold III, (1202-1230), 97, gehuwd met Aleidis, waaruit Gerard zijn opvolger; Gerard heer van Zelem, gehuwd met Mechtildis,112, 215, 217; Evrard, deken te Deventer, en Machteld, die huwt met Godfried IV van Breda.
- Arnold IV, (1230-1258), 101, 112, 117, 133, 134, 167, 177, 178, 181, 215, 217, 219, 220, 223, gehuwd met Bertrandis, dochter van burggraaf van Antwerpen.
- Arnold V, (1258-1296), 195, 196, 197, 215, 217, 219, 220, 223.
- Arnold, notaris van heer Arnold IV, 167.
- Schouten: Arnold ex Pomerio, 218; Arnold van Loe (Loon), 206; Hendrik, 196; Leonius Cravel, 177.
- Schepenen: Arnold Bille, 196; Arnold ex Pomerio, 215; Baudericus, 266; Enkinus van Sichem, 215, 218; Enkinus Floride, 215; Godfried van Bekkevoort, 196, 218; Godfried extra Paludem, 101, 131; Godfried de Porta, 215, 218, Hendrik Typoet, 194, 218; Hendrik Tuyte, 266; Johannes van Bekkevoort, 196; Johannes, zoon van Alcoyr, 266; Johannes Tinctor, 266; Johannes Zore, 266; Lambert van Halen, 215, 266; Lambert Joye, 218, 266; Lambert van Weelde, 218; Lambert de Cellario, 196; Leonius Tuthine, 215; Lodewijk de Puteo, 215; Michael de Jood, 196; 215; Victor Floridas, 196, Walter van Pedele, 215.
- Gemeentezegel: Maart 1245, 131; 1 Juli 1253, 167.
- Schepenzegel: 1Juli 1253, 167; 16 September 1264, 196; Augustus 1271, 215; 14 Januari 1272, 218
- Edellieden: Gerard, ridder, broer van Leonius (Cravel?), 167; Lodewijk, ridder, 101, 112, 113; Willem van, 18, 21, 25, 32, 45.
- Burgers: Arnold van Hamme, 216; Arnold van Herpene, 266; Arnold ex alude, 131; Arnolg Typoet, 218; Franco de AZtrio, clericus, 215; Hendrik van Diextre, 212; Hendrik de Buckere, 215; Hendrik Malenpart, 215; Hendrik Tresiane, 202; Hendrik van Werde, 215; Gerard Vogelin, 101; Jacobus van Vissenaken, 97; Lambert Pulsere, 131; Lambert van Tienen, 218; Simon, 94; Walter Ruffus, 131.
- Plaatsnamen: De burcht, 130, 167, 195. Beilaer, 167. Pottebakkerstraat (platea figulorum), 178
- Huizen: Panhuis (brouwerij), 178; Wevershuis, 195; hof van de abt van Tongerloo, 101
*Deel I, p. 418: Kerkelijke instellingen:* Renier, plebaan van ,1218, 77
- pastoor, 22 Augustus 1266, 207
- begijnhof, 25 Januari 1273, 220
- Koenraad, rector van begijnhof, 25 Januari 1273, 220.
*Deel II, 1950 (1294-1318): p. 443-444:* Diest:305, 307, 309, 317, 331, 359, 361, 362, 369, 447, 466, 474, 488, 489, 491, 492, 493, 494, 495, 504, 521, 538, 546.
- Heer: Gerardus, 308, 309, 318, 359,361.
- Schout: Arnoldus, heren Louis zone, 466; Goeswijn van Lude, 546, Henricus Liefkint, 317; Henricus Methijs, 331.
- Schepenen: zie p. 443-444.
- Begijnhof: 331, 359, 361, 474, 477, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495, 504.
- Pastoor: Arnoldus vander Cruisen: 359, 361, 474, 477, 488, 489, 490, 491, 492, 493, 494, 495.
- Begijn: Clementina van Rebbroec, 504.
- Broederschap van O.L.Vrouw: 361.
- St. Janskerk: 488, 489, 490, 491, 492, 494, 495.
- St. Sulpitiuskerk: 359, 361, 369, 480, 538.
- Investiet: Johannes, 359; Willelmus van Brussel, 480, 504, 538.
- Kapelaan: Lambertus, 504, 538;
- Plaatsnamen: Nieuwstraat, 317, Oudborgh, 466; Putterstraat, 546.
- Priesters: Arnoldus de Vivo Fonte, 359; Henricus van Leuven, 359; johannes Papenbroec, 359; Johannes Scardenberg, 359.
- Register der zegels:
- Geestelijken: Fraternitas sacerdotum et clericorum, gemene zegel. Arnoldus,
- pastoor van het begijnhof, 361, Johannes, deken van St. Jan.
- Edellieden: Gerardus, heer van Diest, 359, 361.
- Schepenen: Henricus Liefkint, schout, 317
- Schepenzegel, 317, 359, 494, 495.
- Stadszegel, 308, 494, 495.
*Deel III, (1318-1344): St. Norbertusdrukkerij Tongerlo, 1952* Diest: 707 733, 736, 740, 771, 776, 830, 838.
- Sint Jan: 733.
- Sint Katharina: 733.
- O.L.V. van den Wijngaard: 874.
- St. Sulpitius: 631, 634.
- Deken: Johannes de Tylia, 733.
- Pastoors: Henricus, 842; Johannes, 874; Johannes Sawel, 733; Wilhelmus, 567, 619, 620, 634, 644, 658.
- Kanunnik: Dymarus, 733.
- Kapelaan: Johannes Cone, 634; Egidius Houwere, 707, Arnoldus Johannis, 733.
- Begijnhof: 645, 733.
- Pastoor: Arnoldus, 874.
- Begijnen: Inghelbergis Heilwigis, 645.
- Plaatsnamen: Beverstraat, 634, 740; Doverstraat, 749, 799; Putterstraat, 844.
- Schepenen: zie p. 450.
- Register van de zegels:
- Kerkelijke instellingen: pastoor Henricus van Leuven, 20 Augustus 1336, 805.
- Schepenzegel: 18 Mei 1331, 736; 10 Juli 1331, 740; 20 Februari 1334, 771; 5 Juli 1334, 776.
Lamy Hugues: L’abbaye de Tongerloo depuis sa fondation jusqu’en 1263 par Hugues Lamy, docteur en sciences morales et historiques, archiviste de l’abbaye de Tongerloo, Louvain et Paris, 1914, XL-468 p., pll.,Université de Louvain. Recueil de travaux publiés par les membres des Conférences d’histoire et de philologie, 44me fascicule.- Bibliographie XXXIII- XL:* Diest: p. 144, 163, 255, 257, 395, 403.
- Chapelle de l’hôpital: p. 155, 156, 191, 315, 406.
- Commune: p. 59, 154, 156, 406.
- Curés: Gauthier: p. 314(4), Gilles: p. 314(4), Godefroid p. 314(4), Henri de Louvain p. 314(4).
- Dimes:p. 51(2), 136, 202, 203, 393, 395, 398.
- Domaine: p. 15-18, 53, 128, 137 (Laethof van Tongerloo te Diest), 137, 138, 210, 216, 229, 231, 237-239, 371, 374.
- Ecoles: p. 36, 153, 327, 403.
- Eglise Notre Dame (primitivement Capella du Castro): p. 36, 51, 52, 60, 151-154, 156, 192, 193, 202, 306, 315, 333, 337, 385, 398, 411.
- Eglise Saint Sulpice: p. XXI, 16, 17, 24(2), 27, 36, 108, 109, 115, 138, 146-153, 154- 156, 177, 191, 202, 306, 313, 314, 322, 332, 334, 336, 337, 371, 372, 374, 376, 379, 380, 411.
- Ermites p. 91.
- Seigneurs: Arni p. 5; Arnould I p. 15, 146, 147; Arnoul II p. 15, 27, 146-149, 151; Arnould III p.: 36, 149-153, 177, 327, 385, 394; Arnould IV p. 37, 51, 58, 153-156, 187, 188, 193, 397, 398, 403, 411, 413; Gérard p. 15, 149; Helwige p. 15; Hildegarde p. 15.
- Vicaires: Henri p. 315; Henri p. 140, 202, 314(5), 403; Jean p. 314(5); Renier p. 314(5); Henri de Scaekers p. 238, 413.
- Caggevinne: p.155.
Lefèvre Placide: Les portraits conservés dans les abbayes Norbertines de Tongerloo. Bruxelles, 1917:* De Lespes Phillipe p. 633
- Die Voecht Gilles p. 19
- Emmerick Pierre p. 21
- Ottoy p. 35
- Streyters Arnold, Tribout Jean.
Liber privilegior. Archief der abdij van Tongerloo. Beschrijving in: H. Lamy: L’abbaye de Tongerloo depuis sa fondation jusqu’en 1263, (1914), p. XXII-XXIII.
Sanderus Antonius: Groot kerkelijk tooneel des hertogdoms van Brabant, ‘s Gravenhage, 1727. Van Brabant. I. Boek:* p. 63: Kerfpelkerk van de H. Maagd; Mannen-Kloosters ( Franciskanen, De Begarden, Eremyten van St. Augustyn en Alexianen)
- p. 63-64: Vrouwen-kloosters ( Begijnhof, Mariendaal, De Grauwe nonnen, De Loreynozen, St. Bernardsdal, Godshuys van Ste Elisabeth).
- p. 63: ... aan de Abten van Tongerloo; en de Proost, die altyd een Monnik van die Abtdy is, is ter zelver tyd Pastoor van de Kerfpel-kerk, alzoo Heilwigt weduwe van Arnout, Heere van Diest, dit recht in ’t jaar 1163 aan het Klooster van Tongerloo heeft gegeven.
- De Heeren van Diest hebben ook in ’t jaar 1157, de ryke Tienden van de Stad Diest en de nabij gelegene Dorpen aan de zelfde Abtdy gegeeven. Aub. Miraeus brengt het Vergunschrift by van de stichtinge deezer Kanonnikale Kerk, onder de Nederlandsche Giften I. Boek, 147. Hoofst. Des nieuwen druks. De Abten van Tongerloo, en voornaamelyk Augustyn Wichmans 38. Abt, hebben deeze Kanonnikale Kerk opgehoopt met hunne giften.
- De derde Kerk is aan de H. Maagd toegewyd. Deeze wierdt voormaals de Kapel van ’t kasteel genaamd. Zij is gesticht in ’t jaar 1253. en wordt door een’ Monnik van Tongerloo bediend; Het Kasteel van de Heeren van Diest is er nabij gelegen, en mogeliyk zyn zy de Stichters deezer Kerk.
Van Craywinckel Joannes, Ludolphus: Legende der levens, ende ghedenckweerdighe daeden van de Voor-naemste Heylighe, Salighe ende Lofweerdighe Personen soo Mans als Vrouwen, die inde Witte Orde van den H. Norbertus in heylicheyt, Godvruchtigheyt, Deuchden ende Mirakelen uut-gheschenen hebben. Het eerste deel. Door F. Joannes Ludolphus Van Craywinckel Canonick Norbertijn des Cloosters van Tungerlo, Vicarius in het Clooster van Leliendael, der selve Orde tot Mechelen. Mechelen, by Robert Jaye, ghesworen Boeckdrucker, 1664. Tweede deel, Antwerpen, Gerardus Van Wolschaten, 1665.* Arnikius, deel I, p. 334- 368.
Van Spilbeeck F. W.: De abdij van Tongerloo. Geschiedkundige navorschingen, Lier, 1888:* Arnold Streyters p. 308 en vgl.
- Sint Sulpitiuskerk, p. 249 en vgl.
Van Spilbeeck F. W.: Necrologium Ecclesiae B. M. V. de Tongerloo, ordinis Praemonstratensis. Tongerloae, 1902.
Vichet Renier: Tungerloa sive ejusdem praeclarissimi coenobii origo et incrementum. (M.S.).Handschrift in Archief Abdij van Tongerloo en Koninklijke Bibliotheek Brussel, Fonds Goethals, nr. 86. - Ad annum 1350: Clément VI, en 1350, ...à cause de la dépendance de la chapelle de Notre-Dame, à Diest, vis-à-vis du curé de Saint-Sulpice, dénie à l’archidiacre de Brabant la compétence pour exercer le droit de visite dans cette chapelle.
Vichet Renier: Memoriale Tongerloense (H.S):* Dion. Mudsaets
- Corn Hanegraaf
- Barth Plucker
- Aug. Van Dyck.
X.: De Abdij van Tongerlo in schrift en beeld. Tongerlo, 1966, p. 26, nrs. 145-151.